۱۳۸۹ آبان ۶, پنجشنبه

جلسهٔ پنجم عرفان یهودی؛ 6 آبان 89

نکته:
عرفان یهودی فقط مورد مراجعهٔ علماء‌ یهودی نیست؛ عوام نیز به آن رجوع می‌کنند. یک سری متون عرفانی زوهر هست که حتی هاخام‌های یهودی هم به سختی متوجه آن‌ می‌شوند. عوام یهودی، به این متون خیلی علاقه‌مندند. چون وجه مشترکی بین آن‌ها و علماء یهودی محسوب می‌شود. چون هیچ کدام، از آن سر در نمی‌آورند.

علت اینکه اشخاصی مثل شبتای سوی برای مردم، جذابیت بیشتری داشتند همین بود که امثال او که بیشتر از حالت عادی خارج می‌شدند، برای مردم،‌ جذابیت زیادی داشتند و عوام، احساس می‌کنند حتما خبری هست که این شخص این طور از خود بی‌خود شده است. البته فشار آن دوران نیز تأثیر زیادی در ادعای منجی بودن شبتای سوی داشته است.

شخصیت‌های مهم قبالا:

1. ربی شیمعون بریوحای (رشبا)
2. ربی عقیوا (شاگرد ربی شیمعون)
3. ابراهیم بن داوود (رَبَد) و اسحاق نابینا. این دو پدر و پسر بودند و کتاب باهیر را نوشتند.
4. موسای لئونی (مُشه ولئون): زوهر. 1280 م.
5. ربی مشه بن نحمان (نحمانیه/رمبان): مفسر تورات با ریشه‌های قبالایی. این فرد معاصر ابن میمون بوده است و اختلافات نظرهایی هم داشته‌اند. یکی از تفاوت‌هاشان این بود که این فرد بیشتر به ایمان گرایش داشت ولی ابن میمون بیشتر به عقل گرایش داشت.
6. ابراهیم ابوالعفیا: عرفان عملی. او نیز به درجات رسیده بوده و ادعاهایی داشته است؛‌ البته نه به اندازهٔ شبتای سوی.
7. ربی یوسف کارو (قارو): عارف قرن 16 م. مؤلف شولحان عاروخ. احکام تلمودی را در نقاط تضاد، ترجیح می‌دهد به احکام عرفانی.
8. مُشه کوردو وِرو (1522- 1570 م). شروع نظام‌مند کردن قبالا
9. ربی اسحاق لوریا اشکنازی (1570 م). تحول و عمومی کردن عرفان یهودی و ورود به زندگی روزمره مردم یهودی. کتاب سیدور را تدوین کرد که تلفیقی از تلمود و زوهر است.
10. ربی حییم ویتال
11. شبتای سوی (1626 – 1676)
12. ییسرائل بن الیعزر (1700 – 1760م) معروف به بعل شم طوو (بشط). پایه‌گذار جنبش حسیدیسم؛ ترویج حکایات اخلاقی و عرفانی (موسار= پند)
13. ربی یوسف زُندِل (1786 – 1866) اهل سالانت. گروه مِتنَگِدیم (منتقدین). کسانی که مخالف حسیدیسم بودند. این شخص نهضت موسار را پایه‌گذاری کرد که در حوزه‌های علمیه یهودی، در کنار درس‌های احکام و مسائل تلمودی، قصه‌ها و پندها و حکایات اخلاقی را نیز آموزش می‌دادند و به این طریق، ابزاری که در اختیار حسیدیسم بود، در اختیار این‌ها نیز قرار گرفت و بین مردم، محبوبیت زیادی پیدا کردند.

نکته: هر دو شاخهٔ حسیدیسم و متنگدیم، شدیدا از ماجرای هولوکاست، ضربه خوردند و تقریبا از بین رفتند. البته کتاب‌های پند و اندرز (موسار)‌ همچنان چاپ می‌شوند ولی به اسم این نهضت نیستند.

14. ربی اشلگ (بعل هَسولام)
15. ربی یهودا بَرک
این دو نفر، عرفان عمومی و مدرن را پایه‌گذاری کردند. یعنی علاوه بر این که عرفان را برای عموم مردم یهود، قرار دادند؛ مردم غیر یهودی را نیز وارد عرفان کردند و خواندن مباحث عرفانی را برای همهٔ مردم مجاز دانستند. ربی یهودا برک همچنان زنده است و برنامه‌های عرفانی خود را به همراه فرزندانش ادامه می‌دهد.

هیچ نظری موجود نیست: