۱۳۸۹ بهمن ۵, سه‌شنبه

عرفان یهودی، جلسه پنجم، 13 آبان ماه (تقریر آقای طباطبایی)

عرفان مدرن یهودی
فیلیپ بِرگ و همسر و فرزندانش مرکزی به نام کبالا سنتر در آمریکا تأسیس کردند (1965). او قوانین سنتی عرفان یهودی مانند یهودی بودن، ملتزم بودن به آن و داشتن دانش جامع نسبت به یهودیت، داشتن حداقل 40 سال سن و متأهل بودن، را کنار گذاشته و دیگر چنین محدودیت‌هایی برای آموزش عرفان یهودی قائل نیست.
در این شیوه می‌کوشند عرفان را با دانش روز تطبیق دهند.
1. ارتباط با ادیان
عرفان مدرن، دیگر عرفان را مختص به یهودیان نمی‌داند. بلکه نگاهی کاملا پلورالیستی دارد. عرفان یهودی مکمل هر دینی می‌تواند باشد.
2. آموزش عمومی قبالا
عرفان یهودی را باید به همة مردم جهان یاد داد. اگر همه به این عرفان عمل کنند، فاصلة بین یهودی و غیریهودی برداشته می‌شود.
3. آفرینش جهان
عرفان مدرن چون می‌کوشد عرفان را با دانش روز تطبیق دهد، نظریة بیگ‌بنگ را مورد توجه قرار می‌دهد. بدین صورت که نور در ابتدا خاصیت اشتراک و بخشش داشت. ظرف خاصیت گیرندگی داشت. اما بخشی از ظرفیت نور را گرفت که همان اشتراک و بخشش بود. ظرف شکست و دو قسمت شد که یکی خاصیت گیرندگی و دیگری بخشندگی داشت. (برخی دو جنس مذکر و مؤنث را ناشی از این مرحله دانسته‌اند. همچنین پدید آمدن ده سفیروت برای کنترل و تأثیر در جهان). این شکست منجر به خلأ شد. از خلأ انفجار بزرگ (بیگ بنگ) پدید آمد. ذرات نور و تکه‌های ظرف پراکنده شدند و این جهان آشفته و ناکامل را پدید آوردند. وظیفة انسان انجام اعمال نیک است تا جهان بهبود و اتحاد یابد.
4. اختیار آزاد انسان
با قبالا انسان آگاهانه‌تر از اختیار خود استفاده می‌کند.
5. مقابله با نفس
عرفان مدرن، نفس (Ego) را نوعی شیطان می‌نامد. ازآنجاکه انسان نوعی میل اشتراک و بخشش به دیگران دارد (که موجب بهبود جهان و تیقون می‌شود) اما در درون انسان نوعی نیرو هست که همه چیز را برای خود می‌خواهد، باید با این نفس مقابله کرد تا به تکامل برسد.
6. عدم انفعال – پیش اقدامی (Non-reactivity)
حالات احساسی که در زندگی پدید می‌آید، ناشی از نفس انسانی است. اگر انسان بتواند از تحت تأثیر این احساسات مانند عصبانیت، هیجانات و... خارج شود، به نور نزدیک‌تر می‌شود.
7. پوستة منفی / شر
شر و خیر در جهان آمیخته‌اند. هدف از عرفان برداشتن این پوستة منفی از روی خیرات است. روی اعمال بد انسان (و تحت تأثیر احساسات) پوسته‌ای منفی قرار می‌گیرد و او را از نور محروم می‌کند. بنابر عقاید برخی از رهبران عرفان مدرن، همة کشته شدگان هولوکاست، قربانی عدم تعهد به قبالا بوده‌اند.
8. پاداش و مجازات
هر عمل نیکی، خودبه‌خود پاداشی به دنبال دارد و هر عمل بدی هم ناگزیر مکافاتی به دنبال دارد. در تلمود هم جمله‌ای هست: «صواب، صواب به دنبال دارد و گناه، گناه می‌آورد.» پس پاداش و مجازات کار خدا نیست. دستورات تورات هم برای کنترل همین کارهاست. پس تورات جای خدا نشسته است. این در تضاد با اصول ایمان یهود است. اصل یازدهم از اصول سیزده گانه ایمان یهود این است که خداوند شریران را مجازات می‌کند و نیکوکاران را پاداش می‌دهد.
9. نجوم و ستاره شناسی
در یهودیت کلاسیک موضعی دوگانه نسبت به نجوم وجود دارد. از طرفی به شدت منع شده است، اما از سوی دیگر اشاراتی به توجه به ستارگان دیده می‌شود. در عرفان مدرن، نجوم جایگاه بسیار مهمی دارد. هفت سفیرای پایینی، ارتباط مستقیمی با نجوم و تأثیر آن بر سرنوشت انسان دارد.
10. تناسخ
عرفان مدرن به شدت به تناسخ معتقد است.
11. معلولیت و ناهنجاری‌های ذهنی روانی
بسیاری از معلولیت‌ها، طبیعی نیست. بلکه ناشی از تسلط یک روح شیطانی است. و با کمک قواعد قبالایی قابل درمان است. یکی از رهبران عرفان مدرن، زمانی نوعی آب معدنی می‌فروخت که ادعا می‌شد سرطان را شفا می‌دهد!
12. 99% واقعیت
حواس انسان، حداکثر یک درصد واقعیت جهان خارج را می‌فهمد. مابقی واقعیت که ما آن را درک نمی‌کنیم، بر این یک درصد مؤثر است. تنها از راه قبالاست که می‌توان این واقعیت‌های پنهان را درک کرد. آن زمان است که دیگر هیچ واقعه‌ای را تصادفی نخواهیم دانست.

یهودیان ارتدوکس با این نوع عرفان به شدت مخالف است و حتی کتابهای آنها را تحریم کرده‌اند.
.

هیچ نظری موجود نیست: