1. مفهوم و جایگاه عرفان و تصوف اسلامی
واژه‌شناسی عرفان و تصوف و شناخت اصطلاحات. مثلا در زبان عربی بین صوفی و عارف فرقی نیست ولی در ادبیات فارسی و فرهنگی ایرانی، بین این دو اصطلاح تفاوت دارد. همین طور بین عرفان و اخلاق نیز تفاوت قائل‌اند. جایگاه عرفان اسلامی در میان علوم اسلامی نیز در این بحث مطرح می‌شود.
2. تاریخچهٔ شکل‌گیری عرفان و تصوف
آیا عرفان و تصوف اسلامی همزاد با اسلام (زمان پیامبر و صحابه) است یا این‌که اصلا عرفان اسلامی را اگر به چه معنایی بگیریم باید برایش تاریخ در نظر بگیریم؟ سیر اجمالی از دوره‌های مختلف عرفان اسلامی (مثلا عرفان عملی و عرفان نظری؛ یا مهم‌ترین عارفان هر کدام)
3. خاستگاه عرفان اسلامی
این موضوع، معرکهٔ اقوال و نزاع اصلی در عرفان است. این که آیا عرفان جزء جوهرهٔ اصلی اسلام است یا این که جزء علوم وارداتی است؟ رابطهٔ دین و عرفان؟ رابطهٔ اسلام و عرفان؟
4. نمودهای بیرونی عرفان و تصوف
بحث طرائق و سلاسل و نمادهای تصوف و عرفان (خرقه، خانقاه، کشکول و تبرزین، مستحسنات و مستبطات، پیر، ...)
5. بحث اخذ و اقتباس
آیا می‌توانیم به کلی ادعا کنیم که از عرفان اسلامی چیزی از یهودیت و مسیحیت نگرفته است؟ یا خیر؟
6. عرفان‌های جدید
برای جلسهٔ آینده:
کتاب عارفان مسلمان و شریعت اسلام؛ علی آقانوری؛ نشر ادیان؛ از ابتدا تا فصل چهارم (جایگاه شریعت از منظر مشایخ تصوف)
استاد: یکی از دغدغه‌های من برای تألیف این کتاب، دفاع از صوفیه در برابر اتهاماتی است که به آن وارد می‌شود و مثلا تصوف را به کنار گذاشتن شریعت پس از رسیدن به مرحلهٔ وصال متهم می‌کنند، یا شاید بعضی، صوفیان را لاابالی بدانند.
موضوعات تحقیق و کنفرانس:
- تفاوت اخلاق با عرفان و زاهد و صوفی
- میزان تأثیرپذیری تصوف اسلامی از دیانت یهودی و مسیحی
- نقش نهضت ترجمه در شکل‌گیری و رشد و رواج عرفان و تصوف اسلامی
- میزان رابطه عرفان و تصوف اسلامی از ادیان و مکاتب شرقی
- تقسیم‌بندی مکاتب تصوف و عرفان بر اساس مناطق جغرافیایی (ویژگی‌ها و تمایزات)
- معرفی مهم‌ترین سلسله‌ها و فرقه‌های صوفیانه و تمایز آن‌ها از یکدیگر
- جایگاه اهل بیت نزد صوفیان و عارفان مسلمان و سلسله‌های تصوف
- گزارش و نقد و بررسی احادیث امامان شیعه در باب صوفیه و تصوف
- زمینه‌ها و عوامل شکل‌گیری و معرفی عقاید ملامتیه در تصوف اسلامی
- نقش صوفیان مسلمان در نهضت‌های اجتماعی
- نگاه عارفان معاصر شیعی نسبت به تعالیم تصوف
- تصوف عاشقانه و زاهدانه و صحوی و سکری (بیان تفاوت‌ها و اشخاص منسوب به آن)
برای مطالعهٔ بیشتر:
کتاب عرفان نظری، یحیی یثربی، از صفحهٔ 27 تا حدود صفحهٔ 100 کتاب.
در این بخش از کتاب می‌شود به مفهوم‌شناسی نسبتا خوبی از عرفان و تصوف و همچنین مبحث اخذ و اقتباس را به صورت خلاصهٔ جمع و جوری ارائه کرده است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر