در ابتدای کلاس، هر یک از دانشجویان کلاس، بخشی از کتاب‌های اصلی منبع کلاس را برای مطالعه انتخاب کردند:
از کتاب «گنجینه‌ای از تلمود»:
فصل اول و دوم: نعیم‌آبادی
فصل سوم: احمدی
فصل چهارم: ضیاء توحیدی
فصل دوازدهم: کاظمی راد
فصل اول و دوم: نعیم‌آبادی
فصل سوم: احمدی
فصل چهارم: ضیاء توحیدی
فصل دوازدهم: کاظمی راد
از کتاب مقدس:
سفر پیدایش: مجتهدزاده
سفر خروج: گلپایگانی
سفر تثنیه، اعداد و لاویان: ؟
مزامیر: طباطبائی
جامعه: حاتمی
امثال سلیمان: یزدی
کتاب ارمیا: آقاجانی
کتاب اشعیا: سید رفیع‌پور
کتاب ایوب: خانم غلامی
کتاب استر از کتاب مقدس + استر کتاب‌های قانونی: جهان‌بین
کتاب اول و دوم پادشاهان: منصور
کتاب اول و دوم تواریخ ایام:
کتاب اول سموئیل: آقای غلامی
صحیفه یوشع: راستانی
سفر داوران: ؟
حکمت سلیمان: جهانگشا
حکمت بن‌سیرا: ؟
دانیال: ؟
کتاب اول مکابیان: مقری
کتاب دوم مکابیان: ؟
سفر پیدایش: مجتهدزاده
سفر خروج: گلپایگانی
سفر تثنیه، اعداد و لاویان: ؟
مزامیر: طباطبائی
جامعه: حاتمی
امثال سلیمان: یزدی
کتاب ارمیا: آقاجانی
کتاب اشعیا: سید رفیع‌پور
کتاب ایوب: خانم غلامی
کتاب استر از کتاب مقدس + استر کتاب‌های قانونی: جهان‌بین
کتاب اول و دوم پادشاهان: منصور
کتاب اول و دوم تواریخ ایام:
کتاب اول سموئیل: آقای غلامی
صحیفه یوشع: راستانی
سفر داوران: ؟
حکمت سلیمان: جهانگشا
حکمت بن‌سیرا: ؟
دانیال: ؟
کتاب اول مکابیان: مقری
کتاب دوم مکابیان: ؟
مفاهیم عمدهٔ الهیاتی که در کلاس به آن‌ها خواهیم پرداخت و دانشجویان قرار شد در مطالعات خودشان مورد نظر داشته باشند:
- اثبات وجود خدا
- شناخت‌ناپذیری خدا (الاهیات سلبی)
- مفهوم وحی، پیامبری، نبوت، الهام
- پیشگویی‌های کتاب مقدس
- القاء وحی
- واسطه القاء وحی
- نحوه دریافت وحی
- معانی مختلف وحی (غریزه،...)
- تغییرناپذیری وحی نسبت به زمان‌ها، اقوام،...
- این که تورات تعلیم الهی اهست یا نه
- عهد خدا
- اسماء خدا
- ماهیت خدا و ذات خدا
- وحدانیت خدا
- قدرت و علم مطلق
- سرمدیت خدا
- همه‌دانی و همه‌توانی خدا
- نامتناهی بودن خدا (ذات خداست یا صفات خدا)
- علم خدا
- خشم و غضب خدا
- قدوسیت خدا
- رحمانیت و عدالت خدا
- کلیدواژه شر
- رابطه خدا و جهان
- آفرینش و فعل خدا (نظریه‌های موجود: نظریه خلق از عدم، خلق از ماده ازلی، نظریه صدور، خلق تدریجی، آفرینش اختیاری توسط خدا، ...)
- مشیت الهی (فرمانروایی اخلاقی خدا بر جهان) این بحث، در فلسفه ارسطو وجود نداشته است.
- معجزات و نظم کیهانی (نسبت معجزات با علیت، خدا و وجود شر، خدا و فرشتگان، شیطان و ارواح شریر، خدا و قوای واسطه،...)
- جایگاه انسان در آفرینش، منشأ و سرنوشت انسان، ناسوتی بودن انسان
- اراده انسان، مسئولیت پذیری انسان
- معنای گناه
- بازگشت به خدا و توبه
- فرزند خدا بودن انسان
- ماهیت و هدف ستایش
- مرگ و جهان آینده
- فناناپذیری نفس
- رستاخیر الهی
- ثواب و عقاب
- بهشت و جهنم
- برگزیدی اسرائیل
- ماشیح، مسیح موعود
- یهودیت و ادیان دیگر
به طور کلی باید چیزی حدود 25 قرن باید مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد. ولی به هر حال، کلاس ما محدود است و باید گزینش کنیم. از دوران باستان، به سراغ افلاطون می‌رویم، از قرون وسطی به فیلون اسکندرانی بسنده می‌کنیم. برای درک صحیح از الهیات معاصر یهودی نیز باید بسیاری از متفکران عصر روشنگری را شناخت و در مجموع، این درس، مقدمات مطالعاتی بسیاری دارد.
ادوار تاریخ الهیات طبق تقسیم‌بندی هگل (البته تقسیم هگل، تا دوره سوم است و بعد از او را دورهٔ چهارم محسوب می‌کنیم):
- یونان باستان تا قرن پنجم (افلاطون و ارسطو و سقراط و…)
- قرون وسطی تا انتهای قرن 15 (البته برای مطالعه این دوره از فلسفه و الهیات، عملا باید 15 قرن را مطالعه کرد.) در این دوره، پنج جریان اصلی داریم: جریان افلاطونی، جریان ارسطویی، جریان نوافلاطونی ارسطویی، گرایش نوافلاطونی، گرایش کلامی.
- دوره جدید (رنسانس و عصر روشنگری؛ از قرن 16 و 17 تا قرن 20)
- دوره معاصر (از قرن بیستم به بعد. فلسفه رواقی، فلسفه شکاکان، آکادمیک‌ها،…) در این دوره، الهیدان‌های یهودی معمولا سعی کردند بین یکی از مکاتب معاصر و اعتقادات یهودی جمع کند. مکتب نوکانتی، مکتب اگزیستانسیالیسم یهودی و جریان‌های معاصری از این دست، مورد بحث قرار خواهند گرفت.
ادوار تاریخ فلسفه یهودی در دیدگاه ولفسون:
- دوران باستان (افلاطون و ارسطو و اپیکور و… تا اولین سال میلادی)
- فلسفه دینی (از قرن اول میلادی تا قرن هفدهم؛ از فیلون اسکندرانی تا اسپینوزا)
- دوره سکولار و غیر دینی (از اسپینوزا به بعد)
منابعی برای مطالعهٔ بیشتر که البته جزء منابع امتحان پایان ترم هم خواهد بود: فلسفه علم کلام، ولفسون، ترجمهٔ احمد آرام، نشر؟ بازتاب‌های کلام اسلامی در فلسفه یهودی، هری اوسترین وولفسون، ترجمهٔ علی شهبازی، نشر حوزهٔ علمیه قم
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر